Filmy bluźniercze i heretyckie

[Ks.Marek]

Artykuł na który powołuje się Andrzej napisał(a):Zacznijmy od kina polskiego, wszak posądzanie o herezję nie jest naszemu kinu obce. W 1960 roku Jerzy Kawalerowicz postanowił zmierzyć się z prozą Jarosława Iwaszkiewicza. Powstało wtedy jedno z najlepszych dzieł nie tylko tego reżysera, ale i powojennego polskiego kina w ogóle. "Matka Joanna od Aniołów", mimo, że ze wszech miar przepełniona chrześcijańskim mistycyzmem wzbudziła liczne kontrowersje. Historia ta, bowiem skupia się na miejscowych zakonnicach i ich przeorysze, Joannie. Wszystkie opętał diabeł. Z pomocą zgromadzeniu przybywa egzorcysta - ksiądz Suryn. Egzorcyzmy nie skutkują, odprawiana modlitwa zdaje się na nic. Sam kapłan poddaje się tajemniczemu, metafizycznemu nastrojowi klasztoru... Okazuje się, że rozwiązanie jest dość proste - kłopotem okazuje się miłość. Kłopotliwe uczucie, które wzbudza poczucie dysonansu - z jednej strony mamy miłość do Boga i przyrzeczona mu wierność, a z drugiej ludzkie potrzeby duchowe, psychologiczne. Konflikt "boskość-ludzkość" zafrapował i krytyków i Kościół, który nie mógł pogodzić się z formą filmu. Można by rzec, że mamy tu do czynienia z "melodramatem klasztornym", pełnym filozoficznych niuansów i bynajmniej bez prostych rozwiązań.
Jeśli film Kawalerowicza wzbudził umiarkowane pretensje, to dzieło Andrzeja Wajdy z 1971 musiało wzbudzić i wzbudziło oczywiście nie lada kontrowersje. "Piłat i inni" przeleżał na półce kilkanaście lat, nie wchodząc bodajże nigdy do kin na skalę masową. Intrygująca ekranizacja genialnej książki Michaiła Bułhakowa "Mistrz i Małgorzata" spotkała się z ostrą krytyką władz kościelnych i... państwowych, które nie chciały żadnego społecznego buntu, choć zdaje się, że głównym powodem, dla którego filmu Wajdy do kin nie wpuszczono to fakt, iż była to produkcja RFN (czyli wróg zza miedzy wykorzystujący polskich aktorów). Cóż to więc bluźnierczego tam było? Jak może niektórzy pamiętają, powieść rosyjskiego pisarza jest dwuwymiarowa - w jednej obserwujemy losy Piłata i Jezusa, a w drugiej niecne poczynania Wolanda i Behemota. Film Wajdy skupia się na wątku pierwszym. Reżyser funduje współczesną historię procesu Jezusa włącznie z ukrzyżowaniem, które odbywa się na... śmietnisku (sic!), a sam Jezus ma na sobie niebieskie jeansy (sic!!). Padło pytanie jak daleko forma artystyczna może sięgać, czy dowolność interpretacyjna nie służy jedynie płytkiej, lecz szokującej analizie? Wydaje się jednak, że Wajda wybrnął z zadania znakomicie. Po pierwsze ekranizacja powieści Bułhakowa zyskała na znaczeniu poprzez ten swoisty formalny eksperyment, a po drugie reżyser dokonał świetnej analizy i interpretacji będącej zawoalowaną krytyką totalitaryzmu, myślowej pustki, braku godności, intymności i moralności.

Niech mnie ktoś oświeci, gdzie tu jest miejsce na herezję, bluźnierstwo, etc?