Protestantyzm a katolicyzm

[Marek MRB]

Oczywiście żadnego wsparcia Kościoła jako takiego dla sprzedaży odpustów nie było.
Bezposrednio przed Reformacją Papiez Leon X zarzadzil zbiorke funduszy na budowe min. tego co dzisiaj znamy jako bazylike Sw. Piotra. Zrobil to zupelnie tak samo jak dzisiaj sie robi zbiorke na uchodzcow Kosovskich, powodzian, Watykanski fundusz pomocy czy Share Life a kiedys robilo na wojne z Turkami, wyprawy krzyzowe, budowe mostow i sanktuariow etc.
Na innym poziomie, byla by to zacheta JE Prymasa do datkow dla pokrycia kosztow wizyty Papieskiej polaczona z obietnica odpustu - tak sama jak po dzien dzisiejszy obecna w Kosciele.
Wszyscy donatorzy otrzymali obietnice odpustu co znaczy ze:
- jesli dokonali datku,
- jeśli następnie po rachunku sumienia,
- przystapili do spowiedzi swietej,
- w czasie tej spowiedzi otrzymali calkowite rozgrzeszenie,
to on, Leon X udzielil im odpustu z kary za ten wyznany grzech.
W praktyce - powstaly rozne naduzycia, niektore wynikle z pomylek, niektóre wynikle zapewne ze złej woli. Kolejna tendencja powstala taka, ze swieccy właściciele ziemscy, zaczeli sila sciagac czesc datkow - jako podatek za zbiorke na ich wlosciach. Zbiorka powoli sie przerodzila w rodzaj podatku szczegolnie w odczuciu prostych ludzi ktorzy i tak byli potężnie przeciazeni podatkami. Ta tendencja zostala podchwycona przez Lutra który po prostu szukal kija i w efekcie stala sie pretekstem do wskazania braku lacznosci pomiedzy czynem a wiara.

Luter sprzeciwiał się wprawdzie sprzedazy odpustów, ale nie był w tym ani pierwszy, ani odosobniony, ani w kontrowersji z papiestwem.
Nigdy nie było przyzwolenia Kościoła na sprzedaż odpustow, choc Prawda jest ze byly naduzycia - roznego zreszta rodzaju (nawet w "Krzyzakach" przedstawiona jest postac wedrownego oszusta sprzedajacego falszywe odpusty i relikwie)

Na długo przed wystąpieniem Lutra tępił praktyki sprzedaży odpustów Prymas Hiszpanii (a od 1507 Generalny Inkwizytor Kastylii) kardynał Cisneros.
Bonifacy IX w liscie do biskupa Ferrary w roku 1392 wskazuje na to ze wsrod zakonnikow pojawiaja sie lotrzyki ktore pod pozorem udzielania odpustow - pobieraja od prostych ludzi pieniadze ktore przeznaczaja na swoje uzytki.
Kolejna znana sprawa: Kiedy Henryk, Arcybiskup Canterbury w roku 1420 podjal probe udzielenia odpustow z okazji rzymskiego jubileuszu - otrzymal solidna reprymende od Marcina V - bo tylko papiez i przez papieza ustanowieni biskupi moga udzielac odpustow. ( de facto, rowniez specjalnie wyznaczeni ksieza ale to zawily problem).
Dalej, Kardynal Mikolaj of Cusa znalazl w niemczech ksiezy ktorzy pomyłkowo interpretowali "a culpa et a poena" i udzielali odpustow "od winy i kary" (Odpusty dotycza tylko kary). Gosci wyluskano, pouczono i zakazano praktyki.
Dalej - zdarzaly sie przypadki falszowania odpustow i prowadzenia ich sprzedazy przez roznego rodzaju oszustow. To zwalczano poprzez scisla kontrole oraz powolanie Kongregacji Odpustowej - to w Trencie. Rowniez Sobor Lateranski (1215) i Wiedenski (1310) zajmowaly sie tymi naduzyciami.

Co więcej, również z reformacyjną krytyka naduzyc Kosciol sie zgodzil - tu nie bylo sporu.

Nie da się rozpatrywać wystąpienia Lutra bez przywołania aspektu politycznego tej sprawy - tj. tego że cesarz potrzebował kogoś takiego.